W dniu 23 marca 2017r. Sejm przyjął ustawę, przygotowaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości, zawierającą szereg zmian mających na celu z założenia poprawić bezpieczeństwo na polskich drogach. Jedną z nich jest wydłużenie okresu przedawnienia karalności wykroczeń.
Jak było do tej pory?
Zgodnie z treścią art. 45 kodeksu wykroczeń karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok. Jeżeli w tym okresie wszczęte zostało postępowanie to karalność wykroczenia ustawała z upływem dwóch lat od daty popełnienia czynu. W praktyce oznaczało to, że sprawca wykroczenia mógł spać spokojnie i nie martwić się o nałożenie na niego kary za popełnione wykroczenie jeżeli w ciągu dwóch lat od jego popełnienia sąd nie wydał prawomocnego wyroku skazującego. Czasami charakter sprawy był na tyle skomplikowany, że faktycznie był to okres zbyt krótki na pełne i skrupulatne wyjaśnienie sprawy. Z drugiej strony krótki termin przedawnienia skutkował bardzo często działaniami stron, których celem była jedynie obstrukcja procesowa. W rezultacie nie sposób było wydać prawomocne orzeczenie w ustawowym terminie. Skutkiem tego było umarzanie prowadzonych postępowań.
Co się zmienia?
Otóż Ministerstwo Sprawiedliwości dbając o bezpieczeństwo na polskich drogach (a przynajmniej tak to jest tłumaczone), przygotowało projekt nowelizacji treści art. 45 kodeksu wykroczeń. W dniu 23 marca 2017r. Sejm przyjął w całości zaproponowane zmiany. Zgodnie z nowym brzmieniem tegoż przepisu karalność wykroczenia ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął rok; jeżeli w tym okresie wszczęto postępowanie, karalność wykroczenia ustaje z upływem 2 lat od zakończenia tego okresu. Z pozoru może się wydawać, że zmiana jest czysto kosmetyczna. Organy ścigania nadal mają możliwość wszczęcia postępowanie w ciągu roku od popełniania wykroczenia. Jeżeli jednak już do tego dojdzie to karalność wykroczenia przedawni się dopiero z upływem trzech lat od jego popełnienia. Nowelizacja zakłada bowiem, iż dodatkowy termin dwuletni rozpoczyna swój bieg dopiero od upływu pierwszego roku przewidzianego na wszczęcie postępowania. Zupełnie na marginesie należałoby się zapytać, dlaczego po raz kolejny utrudniamy sobie życie tak dziwnymi konstrukcjami językowymi.
Przepisy przejściowe
Ustawodawca przygotował dla nas jeszcze jedną pułapkę. Otóż nowe przepisy mają zastosowanie także do czynów popełnionych jeszcze przed uchwaleniem omawianej nowelizacji. Oznacza to, że w już toczących się postępowaniach sądowych termin przedawnienia karalności popełnionych wykroczeń będzie wynosił nie 2, a 3 lata.
Podsumowanie
Omawiana ustawa na dzień dzisiejszy jeszcze nie obowiązuje – czeka ją dalsza ścieżka legislacyjna. Trudno jednak sobie wyobrazić, aby w obecnej rzeczywistości politycznej trafiła na biurko Prezydenta RP w innym kształcie, niż ten uchwalony przez Sejm RP. Jedyne co nam pozostaje to przygotowanie się na pokorne stosowanie się do nowych rozwiązań. W chwili obecnej ciężko jest oceniać jak te zmiany w praktyce wpłyną na ilość wydanych wyroków skazujących/uniewinniających w stosunku do postanowień o umorzeniu z uwagi na przedawnienie karalności. Można jednak pokusić się o stwierdzenie, że zmiany te nie przysłużą się przyspieszeniu procedowania sądów.
